​

Сайхан амьдрал, гэрэл гэгээтэй ирээдүйг хүсэн мөрөөдөж хэдхэн удаа уулзаж, сургаар танилцсан залуудаа найдан алс холын Солонгос орныг зорьсон бүсгүйчүүд нэлээдгүй бий.

Гэтэл тэд харь оронд очоод жаргаж сайхан байгаагаасаа илүүтэй бие сэтгэлийн зовлон эдэлж байгаа нь олон.

  Монгол охид бүсгүйчүүдийг гадаад эрчүүдтэй гэрлэхэд зуучилж өгдөг хувь хүн байгууллагууд 2008 оны байдлаар л гэхэд нийт 3000 бүсгүйг харийн залууст зуучилсан гэх баримт бий. Эдгээрийн ихэнхи нь Солонгос залуусыг дагасан байдаг. Гэхдээ зуучилсан биш зарсан гэвэл илүү үнэнд ойртох биз. Хэдэн төгрөг өгч тэднийг эхнэр нэрийн дор насаараа хүний гар царай харж амьдрах эмгэнэлт хувь заяа руу түлхдэг.

 Ингээд охид бүсгүйчүүдээ энэ эмгэнэлт хувь тавиланг битгий сонгоосой гэсэндээ харийн нутаг Солонгос оронд зовж буй Х бүсгүйн ярианаас сийрүүлэн бичлээ.

 Тэрбээр амьдралд дөнгөж хөл тавьсан арван есхөн насандаа гэрэлт ирээдүйг сэтгэлдээ төсөөлөн ирсэн ч өдгөө хадмын хамаг ажлыг хийж нэг ёсондоо “боолчлогдож” байгаа гэнэ. Ядруухан амьдралдаа гундаж явахдаа дөнгөж сурагчийн ширээнээс босоод л харийн залууд итгэн энд ирсэн аж. Бүсгүй өдгөө хоёр хүүгийн ээж болсон ч хадмууддаа хүлээн зөвшөөрөгдөж чадаагүй, өдөр бүрийг зовлон шаналалаар угтаж бас үдэж сууна.

  Хамгийн аймшигтай нь түүний хадам эх гэнэ. Өдөр хоногийг арай гэж өнгөрөөж буй түүнд “Чамайг тэр өмхий Монголоос чинь авчирах гэж зуучилсан хүнд нь 3000 доллар өгсөн. Түүний хариуд чи бидэнд 30 жил зарагдах ёстой” хэмээн хэлж голд нь ортол гомдоожээ. Харийн нутагт зөвхөн өөрөө адлагдаад зогсохгүй нутаг усаа доромжлуулсан бүсгүйн зүрх  хэрхэн шархалсан нь ойлгомжтой.

Өөрөө энэ амьдралыг сонгосон учраас хэн нэгэнд гомдож цөхрөлгүй, зөвхөн өөртөө бүхий л бурууг тохох бүсгүй дэндүү өрөвдмөөр. Гэхдээ зуучилсан гэх хүмүүс, зуучлах төв нь үүрэг хүлээхгүйн дээр өшөө цаана нь харьд илгээх охид, бүсгүйчүүдийг бэлтгэсээр л....

Харь нутагт охиноо жаргалтай амьдарч байгаа хэмээн бодох эцэг эхдээ муугаа үзүүлж, тэднийгээ зовоохыг хүсдэггүй гэнэ. Арай гэж харамч нөхөр, харгис хадам эхээсээ нуун барин цуглуулсан хэдэн воноо эцэг, эхдээ л гэж илгээнэ. Угаас охин үр төрсөн гэртээ юм зөөдөг нь гэм биш зан гэдэг. Харийн нутагт дарлагдаж байгаа ч бүсгүй үрийнх нь сэтгэлд эцэг, эх, эх нутаг нь хэмжээлшгүй орон зайг эзлэн буй нь бахархмаар басхүү зүрх шимшрэм байна.  

Ийнхүү харь нутагт шаналан байгаа бүсгүйд төрсөн хоёр үр нь л амьдралын утга учир, гэрэл гэгээ нь болж байна. Бүсгүй хүүдүүдээ хөвгүүд байсанд хязгаарүй их баярласан хэмээн нулимс  дуслуулан дурсчээ. Учир нь охин байсан бол өөрийнх нь амьдралыг давтаж, хүний боол болох байсан. Харин хөвгүүд минь том болоод ээжээ асарна, хамгаална гэсэн сэтгэлээр жигүүрлэж энэ амьдралаа туулж явна.

Энэ мэтчилэн харийг зорьсон бүсгүйчүүд минь дэндүү хатуу амьдралыг эдэлж, эх орноо эцэг эхээ хүсэн санаад ч ирж чадахгүй зүрхэндээ гомдол цөхрөлөө тээн, нулимсаа эгшээн амьдарч байна. Зөвхөн Х бүсгүйн амьдралыг энэ удаад сөхсөн ч түүний цаана хичнээн бүсгүй тарчилж байгаа нь тодорхойгүй байна.

Хамгийн сүүлийн тоо баримтаас үзвэл, Солонгос залуустай гэрлэсэн Монгол бүсгүйчүүдийн тоо 4000 хол давсан нь гэсэн тоо бүртгэгджээ. Тэгвэл эдгээр охид бүсгүйчүүдийн хэдэн хувь нь жаргалтай амьдарч хэдэн хувь нь зовлонгийн мананд төөрч яваа бол?  Ямар ч л байсан хайр сэтгэлээрээ нийлж, халамжлуулж суугаа нь гарын таван хуруунд багтах дайны  цөөн байгаа бизээ.

Б.Хорлоо