Мал төлөлтийн урьдчилсан дүнгээр энэ жил манай улсын мал сүргийн нийт дүн 60 сая толгойд хүрэх төлөвтэй байгаа. Ийнхүү малын тоо өссөн байтал экспортын дүн буурсан байна. Үүний шалтгааныг манай улсад мал эмнэлэг, эрүүл ахуйн олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн технологийн горим хэрэгжээгүй гэж тайлбарлаж байгаа. Энэ жил их хэмжээгээр мах экспортлоно гэсэн хүлээлт нийгэмд үүсээд байгаа ч бодит байдал дээр хангалтгүй байгааг аж ахуйн нэгжийн төлөөлөл болон албаныхан хэлж байна. Мах экспортлох зөвшөөрөлтэй компаниуд тогтмол мах нийлүүлэх боломж хязгаарлагдмал байгааг ч хэлсэн юм.

Энэ жил их хэмжээгээр мах экспортлоно гэсэн хүлээлт нийгэмд үүсээд байгаа ч бодит байдал дээр хангалтгүй байгааг аж ахуйн нэгжийн төлөөлөл болон албаныхан хэлж байна.

ХХААЯ-наас оны эхний хагаст 64 мянган тонн мах экспортлох боломжтой гэж мэдээлж байсан ч өнөөдрийн байдлаар 900 орчим тонн мах гаргаад байна. Экспортлосон махны 90 орчим хувийг адууны мах эзэлж байгааг салбарын яам мэдээлж байгаа юм. Махаа гадаад зах зээлд нийлүүлэх өргөн боломж нээгдэж байгаа ч бид яагаад ашиглаж чадахгүй байна вэ. Энэ талаар МХЕГ-ын ахлах мэргэжилтэн С.Нямдорж “БНХАУ-ын Чанар, хорио цээрийн газарт бүртгэлтэй 10 гаруй компани байна. Вьетнам улс руу мах экспортлох зөвшөөрөлтэй найман компани байна. Гаднын орнууд махыг манайх шиг өвөл нь аваад зун нь мах худалдан авдаггүй явдлыг зөвшөөрдөггүй. Махны үйлдвэрийг байнгын ажиллагаатай байлгах хэрэгтэй гэж үздэг” хэмээв.

ХХААЯ-наас оны эхний хагаст 64 мянган тонн мах экспортлох боломжтой гэж мэдээлж байсан ч өнөөдрийн байдлаар 900 орчим тонн мах гаргаад байна.

Зөвхөн өмнөд хөршид мах нийлүүлэх 10 гаруй компани байгаа ч импортлогч орны шаардлагыг хангахгүй байна. Цаашид бид эрчимжсэн мал аж ахуй руу орохоос өөр сонголт үлдсэнгүй. Махны чиглэлийн төрөлжсөн аж үйлдвэрийн парк байгуулах юм бол хятад улс үхрийн мах худалдан авах сонирхол байдаг. Аж ахуйн парк байгуулах талаар АНУ-ын томоохон пүүс компаниуд дэмжлэг үзүүлнэ гэдгээ ч хэлж байсан юм. Энэ жил манай улс махаа нөөцөлсөн ч юм байхгүй экспортлосон ч зүйлгүй 60 сая толгой малтайгаа зуншихаар болж байна.

Т.Буянаа