Нийслэлийн өнгө төрхийг засах тал дээр олон асуудал сөхөгдөж эхэлсэн. Хамгийн их тулгамдаж буй асуудал нь “хог” болоод олон жилийг ардаа үдэж буй. Тиймээс энэхүү асуудлыг шийдэхээр Хотын мээр Э.Бат-Үүлийн захирамж гарч айл өрхүүд "Азийн цагаан дагина" гэх нэртэй ногоон өнгийн уутанд хогоо хийж хаях хэрэгтэй гэсэн лүндэн буулгасан.

Үүнээс хойш Нийслэлийн 9 дүүрэгт энэ ажлыг зохион байгуулж, хороодоор дамжин айл өрхүүдэд олгогдож байгаа.  Монгол улсын 2012 оны  статистикийн мэдээлэлд тулгуурлаж Улаанбаатар хотын 317 мянга гаруй айл өрхөд уут тараадаг аж. Нийслэлийн есөн дүүрэгт айл өрхийнх нь тоогоор хуваарилан олгож дараа нь дүүргээс хороодын нягтаршил, иргэдийн тоогоор хуваарийг нь хийж хүлээлгэн өгдөг хэмээн захирагчийн албанаас мэдээлж байгаа юм.

Энэхүү уутыг үйлдвэрлэхэд 3,2 тэрбум төгрөгийг зарцуулсан. Иргэд их хэмжээний мөнгийг салхинд хийсгэх уутанд зарцууллаа. Ногоон уутыг хэрэглэж байгаа айл өрхүүд ховор. Мөн дээр нь зарим айлуудад тараагдаагүй бүүр царай зүсийн ч хараагүй хэмээсэн. Монгол улсын иргэн хүний үүргээ биелүүлж хэсэг нөхөд "хогны уут тараахад төсвөөс аваад байгаа мөнгөөрөө ядаж хүүхдийн цэцэрлэг барья" гэсэн санаачлага гарган хотын мээрийг шүүмжлээд авсан.

Тэгвэл иргэдийн энэхүү байр сууриа илэрхийлсний хариу болгож Э.Бат-Үүл "“Бид хогны уут олгодог ажлыг цаашид байнга үр­гэлж­лүүлнэ. Хогны уутны асуудлыг хүүхдийн эмнэлэгтэй хутгаж буйг бид хүлээж авахгүй. Өөрөөр хэлбэл хогны уутаа ч тараана, хүүхдийн эмнэлгээ ч барина” гэж эсэргүүцээд авлаа.

Тэрбээр Айл, өрх болон албан бай­гууллагууд хогоо уутанд хийлгүй ил задгай асгасан то­хиолдолд хог хураалт, тээ­вэр­лэлтийн асуу­дал бололцоогүй болдог гэд­гийг дэлхийн хотуудын туршлага нотолсон. Бид энэ ажлыг харин ч сүүлдэж хийсэн гэж зүтгэсээр байгаа юм.

Мөн хогны уутанд зарцуулах төсөв нэмэгдэж 4,5 тэрбум төгрөг болжээ. Өнгөрсөн жил  дотоодын үйлдвэрлэгчээр 33.3 сая хогны уут хийлгэж, тараасан байна. Тухайн үед хотын хэмжээнд 317.131 айл, өрх амьдардаг байж. Харин энэ жил уг ажлыг үргэлжлүүлэх бөгөөд 335 мянган өрхөд уут нийлүүлэхээр болсон байна. Өмнөх жилийн туршлагаар бол хэмжээ нь том байна, ба­риулгүй байна гэх зэрэг шүүмж­лэл гарсан гэдэг.  Тиймээс энэ удаа тендер зарлаад баг нь ажлаа дүгнэж байгаа. Бариултай эсэх, гэр болон байшин хорооллынх гэсэн байдлаар дөрвөн төрлийн уут хийлгэхээр болжээ.

Хогны уут хүртэл бариултай, бариулгүй талаар хэлэлцэж суух ч гэж дээ. Ард түмэн бид тэртэй тэргүй хогоо дэлгүүрээ хүнсээ цуглуулахдаа авсан гялгар торондоо хогоо хийж хаядаг. Үүнийг хотын дарга мэддэггүй гэж үү! Дахиад л хог хаягдал гаргаад байх шаардлага бий юу? Үүнийхээ оронд хог ачдаг машиныхаа тоог нэмэгдүүлмээр юм. Тэгээд гэр хорооллын айл өрхүүдийн хогийг ойр ойрхон ачаад байж болмоорсон. Мөн айл, өрхүүдийг хогны мөнгө төлөх хувиас нь бага ч гэсэн хөнгөлтөт үзүүлвэл энэ хогны асуудал арай  илүү үр дүнтэй шийдэгдчихээд байна. Үүнийг л иргэд олж харчихаад "Азийн цагаан дагина" уутнаас татгалзаж хүүхдийн эмнэлэг барих асуудлыг сөхөн тавиад байгаа гэдгийг хотын мээр Э.Бат-Үүл ойлгохгүй л байна.

Иргэдийн үг "үг" биш, захирагчийн үг "үг" болж орхисон нийгэм болж хувир аа юу гэлтэй.

 

Х.Даваа