“Сууц өмчлөгчдийн холбооны эрх зүйн байдал, нийтийн зориулалттай орон сууцны дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн тухай” хуульд оршин суугчид хурлаа хийж СӨХ- байгуулах эрхийг олгосон байдаг.

Гэвч барилгын зарим компаниуд ашиглалтад оруулсан орон сууцны СӨХ-ийг өөрсдийн хүмүүсээр бүрдүүлж оршин суугчдыг  "шулах"  явдал гарсаар байна. 

Үүний нэг жишээ нь “Нарны хороолол” орон сууцны хотхон юм. Уг  хотхоны оршин суугчид эрх ашиг нь зөрчигдөж байгааг хэлж, дээрх хууль бус үйлдлийг эсэргүүцэж хуулиар олгогдсон эрхийнхээ дагуу СӨХ байгуулахаар нэгдэцгээсэн байна. 

Баянгол дүүргийн III хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “Нарны хороолол” хотхон энэ оны I улиралд ашиглалтад орсон бөгөөд өнөөдрийн байдлаар есөн байранд нийт 1000 гаруй өрх амьдарч байна. Айлуудыг шинэ байрандаа ороход аль хэдийн СӨХ нь байгуулагдчихсан байсан бөгөөд м2-аасаа хамаараад 26 000 - 40 000 төгрөгийн төлбөрийг “Нарны сайхан хороолол” хэмээх  СӨХ- д сар бүр төлсөөр иржээ. Үүнээс гадна 20 гаруй сая төгрөгөөр худалдаж авсан авто машины зогсоол дээрээ сар бүр 30 000 төгрөгийн ашиглалтын төлбөр төлж байгааг  оршин суугчид эсэргүүцэж үндэслэлгүй тогтоосон өндөр тарифыг багасгах, СӨХ-ны удирдах зөвлөл болон хяналтын зөвлөлд оршин суугчдын төлөөллийг оролцуулах, СӨХ-ны санхүүг ил тод байлгахыг нэг бус удаа шаардсан ч тус СӨХ хүлээж аваагүй ажээ.

Монгол улсад хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа хуулиар бол оршин суугчдын 70-аас доошгүй хувь нь худалдан авсан байрандаа нүүн орсон цагт  оршин суугчдын хурал зарлаж СӨХ байгуулдаг журамтай. Тэгтэл “Хурд” групптэй холбоотой хэсэг бүлэг хүмүүс “Нарны сайхан хороолол” хэмээх СӨХ-г  оршин суугчдаас санал авалгүйгээр байгуулсныг суугчид эсэргүүцэж байна. 

Энэ талаар Нарны хороолол хотхоны оршин суугч И. Бямбажав:

“Нарны сайхан хороолол” гэх энэ хууль бус СӨХ-г эсэргүүцээд нийт оршин суугчдын 63 хувь буюу 740 хүн гарын үсгээ зураад байна. Оршин суугчдын  хурдыг 5-р сарын 18-ны өдөр хийж, 6-р сарын 2-ны өдөр бичиг баримтаа бүрдүүлсэн байгаа.  Ингээд 6-р сарын 2-ны өдөр холбогдох газар албан ёсны СӨХ байгуулах бичиг баримтаа өгчихөөд байгаа.  Гурван сар орчим хугацаанд энэ асуудал шийдэгдэхгүй байгаа.

 “Нарны сайхан хороолол” хэмээх СӨХ–д үйлчилгээ эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг Баянгол дүүргийн дэд бүтцийн хэлтсээс олгоогүй байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл хуулийн этгээд болж тамга тэмдэг аваагүй атлаа оршин суугчдаас мөнгө нэхэмжилж байгаа нь тухайн байр хорооллын дундын өмчлөлийн хөрөнгийн бүрэн бүтэн байдал цэвэрлэгээ үйлчилгээг хариуцах гэхээсээ илүүтэй эдийн засгийн ашиг сонирхол давамгайлсан харагдаж байна хэмээн оршин суугчид хэлж байна.  Бас нэгэн ноцтой зөрчил нь “Нарны сайхан хороолол” СӨХ нь 2014 оны 2-р сард  Баянгол дүүргийн дэд бүтцийн хэлтсээс тусгай зөвшөөрөл хүсэхдээ 500 гаруй оршин суугчдын гарын үсэг бүхий хуудсыг хавсаргасан нь  оршин суугчдын гарын үсгийг дуурайлган зурсан гэх хардахад хүргэж байгаа юм. Учир нь 2014оны 2-р сард оршин суугчид байрандаа орох нь битгий хэл тухайн орон сууцны хорооллын есөн байр бүрэн ашиглалтад ороогүй байжээ. 

Олон мянган оршин суугчтай хороолол хотхонд барилгын компаний дэргэдэх хэсэг бүлэг хүмүүс “Сууц өмчлөгчийн холбоо”  байгуулж эцэст нь иргэдээс хураасан мөнгөө гурван жилийн дараа барилгын баталгаат хугацаа дуусангуут хамаж аваад алга болсон тохиолдол шинэ орон сууцны хороололд хэд хэдэн удаа гарч  байсан. Тиймээс иргэд  хуулиар олгогдсон эрхийнхээ дагуу СӨХ байгуулалцах үйл ажиллагаанд оролцох эрхтэй гэдгийг хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалдаг байгууллага  тайлбарлаж байна. 

ШӨХТГ- ын хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах хэлтсийн дарга Ч.Батбаатар:

Барилгын компаниуд өөрийн ах дүү, танил хүмүүсээ СӨХ-ны ажилтнаар тавиад, иргэдээс мөнгө хураан авч, хурааж авсан мөнгөө тухайн барилгын компаниас гарах зардлыг гаргаж авч байна. Өөрөөр хэлбэл барилгын засвар үйлчилгээний ажлыг иргэдээс өөрсдөөс нь гаргаж байгаа ийм асуудал байнга гарч байна. Шинэ орон сууцанд орж байгаа иргэд үүнийг анхаарах хэрэгтэй. СӨХ-г ямар хүн ажилуулж байна, албан ёсны бичиг баримттай байна уу? таниас СӨХ байгуулах санал авсан эсэх, СӨХ-ны төлбөрийг иргэд өөрсдөө хуралдаж тогтоогоогүй байхад  ашиглалтын зардал гээд м2-аас нь шалтгаалаад үнэ тогтоож байгаа эсэхийг хянах хэрэгтэй.  Хэрвээ таниас асуулгүй СӨХ байгуулан дээр дурьдсан үйл ажиллагааг явуулсан бол хууль бус ажиллагаа гэдгийг анхаарах хэрэгтэй. Эцсийн дүндээ хэрэглэгч хохирч байгаа.

“Нарны хороолол” хотхоны оршин суугчид хуулиар олгогдсон эрхийнхээ дагуу СӨХ-өө байгуулж болдог юм гэсэн жишгийг тогтоохоор ийнхүү нэгдэцгээлээ. Гал голомтоо бадраасан хороололдоо олон жил эвтэй найртай амьдрахыг билэгдэж “Алтан хөршүүд” хэмээх нэрийг оршин суугчид сонгоод байна. Тусгай зөвшөөрөл олгодог холбогдох төрийн байгууллага болох Баянгол дүүргийн дэд бүтцийн хэлтэс хуулийн дагуу оршин суугчдын байгуулж байгаа СӨХ г дэмжих үү хууль бусаар үйл ажиллагаа явуулсаар байгаа СӨХ-г дэмжих үү гэдэг нь энэ сард тодорхой болох байх гэсэн хүлээлт үүсээд байгаа ажээ.  

Барилгын компаниуд иргэдийн мэдлэггүйг ашиглан өөрсдийнхөө үүрэх ёстой хариуцлагыг иргэдээр төлүүлж байгаа ийм луйвар сүүлийн үед их гарах болсонг эх сурвалжууд хэлж байна. Хэрвээ оршин суугчид хэл ам гаргахгүй л бол барилгын компанийнхан сайн дураараа иргэдийг шулж ашиг хонжоо олдог буруу тогтолцоотой болох гэж байгаа тул иргэд СӨХ-д хяналт тавих, үйл ажиллагааг нь шүүмжлэх, санал оруулах эрхтэйг мэдэхэд илүүдэхгүй юм.

Бид энэ талаар эргэн мэдээлэх болно.  

А.Баярмаа