Өнгөрсөн долоо хоногийн Улсын их хурлын нэгдсэн чуулганаар орон сууцны ипотекийн зээлийн тухай хэлэлцэж байхад Г.Уянга гишүүн гашуун үнэнийг хэлсэн.

Тодруулбал тэрбээр найман хувийн зээл нэрээр иргэдийг шулж байна. “48 сая төгрөгийн зээл авсан хүн нэг жил хагасын хугацаанд нийтдээ 9 сая төгрөг төлөхөд үндсэн төлбөрөөс нь зөвхөн 3.5 сая төгрөг хасагддаг юм байна. Тэгэхээр 6.5 сая төрөг зөвхөн хүүнд нь төлөгдсөн гэсэн үг.

Банкууд зээл олгохдоо эхлээд үндсэн зээлийн хүүг нэмээд түүнийгээ нийт хугацаанд бодож төлөх төгрөгийн хэмжээг гаргадаг. Өөрөөр хэлбэл үндсэн төлбөрийг аль болох өндөр байлгах замаар түүнд ногдох хүүгийн хэмжээг өндөр тогтоож, луйварддагаас болоод байрууд зарагдахгүй царцсан байна. Хүн орон суутай болохын тулд үнийг нь нугалж төлдөг энэ тэгээд зах зээл үү” гэхэд Монгол банкныхан хариулж, чадахгүй гацав. Ингэж байтал УИХ-ын дарга З.Энхболд мэдэмхийрэн “Дэлхий дахинаар нэг л системээр төлдөг гэж хариулаач. Заавал зээл ав гэж хэлээгүй ш дээ. Таалагдахгүй бол зээл авахгүй байж болно” гэж ядуу ард түмнээ басамжлан инээмсэглж байв. Ийм төр засагтай ядуу ард түмэн чинь гудамжинд гарч, хөлдөж үхэхгүйн тулд өндөр хүүтэй олон жилийн дарамт болсон байрны зээлд хамрагдаж, заримдаа хоосон хонож яваа гэдгийг тэрбээр одоо болтол ойлгоогүй байгаа бололтой юм.

Ипотекийн зээлийн хүүний хувь хэмжээ тав болох нь угаас наад захын боломж юм байна. Өөрөөр хэлбэл олон улсад хэрэгждэг моргейжийн зээлийн хүү 2-3 хувь байдаг юм билээ. Маш бага хүүтэй зээл олгож байж төрийн бодлогоор иргэдээ орон сууцжуулдэг гэсэн үг. Ингэснээр агаарын бохирдол, иргэдийн эрүүл мэнд хийгээд улсын эдийн засагт ээлтэй байдаг байх нь. Манай төр засаг иргэдээ бодлогоор ядуу амьдруулж байгаа болохоос биш Монгол Улс мөнгөтэй юм байна.

Өөрөөр хэлбэл ТОСК-ын ерөнхий захирал А.Гантулга ингэж ярьжээ. “Монгол улс мөнгөгүй биш мөнгөтэй. Монголбанк өнгөрсөн дөрвөн жилийн хугацаанд мөнгөний илүүдэл үүсэх хэмжээнд хүртэл маш сайн ажилласан. Зээлийн хувь хэмжээг таван хувь дээр тогтъё гэх асуудал зөвхөн өнөөдөр яригдаж буй сэдэв биш. Бид нэг үеэ бодвол зээл өгөх, авах тал дээр хаана хаанаа туршлагатай болсон. Гагцхүү хэрэгжүүлэх тухайд сонгуулийн жил таарчихлаа. Гэхдээ би нэг зүйлийг баттай хэлж чадна. Зээлийн хувь хэмжээ буурч таван хувь болсон ч байрны талбайн үнэ өсөхгүй. Өндөр хөгжилтэй орнуудын моргейжийн зээл манайхаас бага, хоёр хувийн хүүтэй байдаг шүү дээ. Өнөөдрийн байдлаар 14 мянган орон сууц ашиглалтад орчихсон эзнээ хүлээгээд байж байна.

Гагцхүү иргэдийн хувийн хариуцлагаас бүх зүйл шалтгаалж буй. Байр авах дээрээ тулахаар нийгмийн даатгал төлөөгүй хэрнээ аж ахуйн нэгжид олон жил ажилласан хүн олон байна. Цалингаа бүтэн авахыг чухалчилж байсан болохоос биш нэгэн цагт байр авна, төрөөс зээл авах тухайд юу ч бодож санаж яваагүй 40 гарсан хүмүүс байх юм. Ийм учраас л тэдэнд зориулж төр “Түрээсийн орон сууц” хөтөлбөр хэрэгжүүлэхээр болсон хэрэг. Төр ингэж иргэд рүүгээ хандсан арга хэмжээг авахгүй бол мөнгөтэй иргэд бүхнийг гартаа атгачихаад хүссэн үнээ хэлчихээд сууж байгаа нь нууц биш. Өнөөдөр хувьдаа 60 байрны гэрчилгээтэй, түүнийгээ сарын 500 мянгаас нэг сая төгрөгөөр түрээслэчихээд сууж байгаа хүн байгааг юу гэх вэ. Тиймээс энэ хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх нь зөв юм” гэжээ.

Тэгвэл З.Энхболдын хэлдэгээр иргэд зээл авахаа больчихмоор юм байна. Угаас зарагдахгүй хүндрэлтэй тулгарахаараа барилгын компани болон банкууд хөөсөрүүлсэн үнэ, хүү бодох нөхцөлөө эргэн харж, амьдрах гэж ядаж буй олон түмэнд арай нааштай болгож мэдэхээр байна.

Н.Ганаа