Хүйтний ам наашилж их бүтээн байгуулалтын нэг барилгын ажил түр зогсоод байна. Байртай болох гэсэн иргэдийн хүсэлт яриа түр хугацаанд ч болтугай татарч байгаа хэдий ч орон сууцны өндөр үнийг тойрсон байдал хэвээр байна. Энэ талаар өнгөрсөн сард болж өнгөрсөн "Констракшн Монголиа-2013" сэдэвт хурлаар мөн хөндөгдсөн.
 
Өнгөрсөн хавар гэхэд нэг метр квд нь 1.4-1.5 сая төгрөг байсан орон сууцны үнэ өнөөдөр метр квд нь 2-2.5 сая төгрөг болчихоод байгаа. Маргааш, нөгөөдөр, ирэх хавар хэд болохыг "тааж" мэдэшгүй. Учир нь өнөөдөр манай улсад орон сууцны үнэ нэмэгдэхэд олон хүчин зүйл нөлөөлсөн хэвээр байгаа юм.
 
Үүнд: 
 
-Нэгэнтээ нийлүүлэлт нь эрэлтээ хангаж чадахгүй байгаа манай өнөөгийн нөхцөлд нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэх, иргэдийг байраар хангах зорилгоор гаргасан орон сууцны урт хугацааны зээл нь зах зээлд богино хугацааны дохио болон эрэлтийг дам болон шууд байдлаар нэмэгдүүлсээр байна.
 
Энэхүү байдал энэ онд мөн давтагдаж найман хувийн хүүтэй орон сууцны зээл гарснаар байрны үнэ 20-25 хувиар нэмэгдэхэд нөлөөлснийг үл хөдлөх хөрөнгийн компаниудаас хийж гаргасан судалгаа харуулж байна.
 
-Сүүлийн арван жилийн тандалт, судалгаанаас харахад манайд орон сууцны үнэ жил бүрийн намар өсдөг. Энэ нь намар орон байрны эрэлт хэрэгцээ эрс нэмэгддэгтэй холбоотой юм.
 
Тэр хэрээр орон сууцны нийлүүлэлт буюу барилга барих ажил намар, хүйтрэхийн өмнө түр зогсох, шинэ байрууд ашиглалтад орох, ингэхдээ Үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээг шинээр барьж дууссан барилгуудад өгдөг, цахилгаан дулаан авдагтай холбоотойгоор орон сууцтай хамаатай "бүх зүйл" давхцаж, тэртэй тэргүй хүлээлттэй байдаг эрэлтийг улам өдөөдөг. Харин энэ үе хүртэл хуучин байрууд болон төсөл хөтөлбөрт хамрагдаж байгаа орон сууцны үнэ нилээн өндөр байдаг.
 
-Манайд бэл бэнчинтэй хэсэг бүлэг хүмүүс орон сууцыг олноор худалдан авч эрэлт дээр тоглон буцааж үнэтэй худалдах юм уу түрээслүүлдэг. Үүнд сүүлийн жилүүдэд гадаадын иргэд, компаниуд олноор оролцох болсон.
 
Энэхүү байдал нь хэдийгээр худалдагдаж байгаа нийт орон сууцны 3-6 хувьд хүрэхгүй байгаа гэсэн ч орон сууцаар мөнгө хүүлэх дээрх байдал нь орон сууцны үнэ нэмэгдэж өсөхөд дохио өгөн, сургаар болон шууд байдлаар нөлөөлсөөр ирэв.
 
-Орон сууцны нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлж үнийг тогтворжуулах зорилгоор энэ жил төрөөс хөрөнгө оруулалтын чиглэлээр барилгын. чиглэлийн ААН, компаниудад хөнгөлөлттэй зээл олгож 370 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө гаргасан боловч энэ арга хэмжээний үр дүн нь, энэ зун, намрын хувьд хараахан гарах болоогүй байсан нь нэгэнтээ өсөөд байгаа өндөр үнийг барихад амжиж нөлөөлж чадаагүй.
 
Мөн энэхүү хөнгөлөлт бүхий арга хэмжээнд барилга орон сууц барьдаг, хөрөнгө оруулдаг барилгын бүх компани, ААН-үүд бүрэн хамрагдаж чадаагүй. (Жишээ нь, Монголын Барилгын Үндэсний ассоциациас гаргасан мэдээллээр барилгын голлох 40 гаруй томоохон компани, ААН хөрөнгө оруулалтын гадна үлджээ).
 
-Эцэст нь манайд барилгын салбар дахь зээлийн хүү болон хүний нөөцийн үнэлэмжийн . зардал өссөөр ирэв. Мөн импортын барилгын материалын хараат байдал, газар, дэд бүтэц, цахилгаан, дулааны хангамжийн өндөр зардал буураагүй байгаа байдал нь орон сууцны үнэ өсөх шалтгаан болсон хэвээр байна.
 
Жишээ нь, энэ намар "Улаанбаатар дулааны шугам сүлжээ" ХК шинээр баригдсан 4800 айлын орон сууцыг дулааны шугамд холбох боломжгүйгээ мэдэгдсэн. Улаанбаатарын дулаан хангамж Тавдугаар цахилгаан станцыг ашиглалтад ортол орон сууцжуулах хөтөлбөрийн- хурдыг гүйцэхгүй байх дүр зураг харагдаж байна. Энэ хэрээр орон сууцжуулах ажил удааширч байна.
 
 
Цаашид яах вэ? Хэрэв төр, засгийн зүгээс оролцвол хэрхэн яаж "гар дүрэх вэ?"
 
-Газрын үнийг чөлөөлж, дэд бүтцийг нь шийдээд, барилгын материалын үйлдвэрүүдэд (барилга барьж байгаа болон гүйцэтгэгч компаниудад биш) санхүүгийн дэмжлэг үзүүлээд өгвөл өртөг тодорхой хэмжээгээр буурах боломжтой. Төр, засгаас өөр дэмжлэг хэрэггүй гэж бизнес эрхлэгчид хэлдэг.
 
-Газрын асуудлыг дэд бүтэцтэй ньхолбож ойлгох ёстой. Манай улс нэг хүнд ногдох газар нутгаараа дэлхийд дээгүүрт ордог хэрнээ хотдоо бөөгнөрөөд байдаг гэхээр газрын биш дэд бүтцийн хомсдол бий болчихоод байгааг харуулж байгаа юм.
 
-Улсаас тодорхой хөрөнгө гаргаж дунд болон дундаас доош давхаргынхныг өртөг багатай орон сууцаар хангах Азийн ихэнх оронд хэрэгжүүлсэн туршлагыг нэвтрүүлэх хэрэгтэй байна. Тэдний туршлагаар орон сууцжуулж чадвал эрэлт их байгаа дунд давхаргынхан орон байртай болохоос гадна эргээд хотын утаа багасах, хүн ам эрүүл аж төрөх нөхцөл бүрдэнэ.
 
-Барилгажилт, төлөвлөлт хийхэд манайд газар чөлөөлөлт дээр зайлшгүй хувийн өмчийн асуудал хөндөгдөж маргаантай асуудал байнга гарч байгаа. Үүнийг шийдэх хууль эрх зүйн орчинг боловсронгуй болгох шаардлага гарч байна.
 
-Орон сууц орцоор нь худалдаж аван татваргүйгээр түрээслэн татваргүйгээр ашиг олдог байдалд татвар тогтоон хүмүүсийг олон орон сууц өмчлөхийг зогсоох нь шударга хуваарилалт болохоос гадна нийлүүлэлт нэмэгдэж, үнэ огцом өсдөг гажиг байдалд нөлөөлнө.
 
Өнгөрсөн хугацаанд орон сууцны найман хувийн хүүтэй зээл авсан 10 мянга гаруй айл өрхийн 10 орчим хувь нь гэр хороололд амьдардаг, бусад нь байртай байсан гэсэн судалгаанаас харахад орон сууцтай болохыг хүсч буй 100 мянган айл өрхийн зөвхөн нэг хувь нь л орон сууцтай болсон гэсэн үг.
 
-Засгийн газар орон сууцжуулах хөтөлбөрийг илүү үр дүнд хүргэхийн тулд урьдчилгаа төлбөрийн босгыг намсгах, орон сууцны зээлийн эргэн төлөлтийг батлан даах зохицуулалтыг хийх шаардлагатай байна. 
 
 
 
Эх сурвалж: "Бизнес таймс" сонин