“Хямрал” гэгч манай улсад маш ихээр нөлөөлж байна. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдээр "зах зээлд 28 мянган орон сууц эзнээ хүлээж байна" гэх мэдээлэл их гарч байгаа учраас иргэд цаашид байрны үнэ буурна гэсэн хүлээлттэй байна.

Нөгөө талаас орон сууцны үнэ эдийн засгийн өсөлттэй нягт уялдаатай байдаг. Томоохон төсөл хэрэгжүүлж байгаа компаниуд борлуулалтгүйн хэрээр зарлага өндөр гарч байгаа учраас орон сууцны үнээ боломжит хэмжээнд буулгасан байгаа юм.

Өнөөгийн нөхцөлд сүүлийн гурван жил орон сууцны нийлүүлэлт ихээр нэмэгдсэн. Өнгөрсөн жил борлуулагдаагүй 8.000 орчим орон сууц байсан бол үүн дээр нэмээд 2016 онд 10 мянган орон сууц нэмэгдсэн байгаа юм. Хуучин орон сууц мөн 10.000 гээд үзвэл зах зээлд нийт 28.000 орон сууц эзнээ хүлээж байгааг тэрээр дурдсан байв.

Харин үнийн хувьд зэрэглэлээс хамаарч сүүлийн арван сарын байдлаар дундаж үнэ стандарт зэрэглэлтэй нь 1.600.000, стандарт сайн 2.200.000, тансаг орон сууц 3.800.000 орчим байна. Иргэдийн дундах судалгаагаар 21 хувь нь 1.500.000 төгрөг хүртэлх, 24 хувь нь 1.51-1.89 сая төгрөгийн үнэтэй байр сонирхдог байна.

Манай иргэдийн 84 хувь нь ипотекийн зээлээр байртай болох боломжтой байдаг байна. Үлдсэн 16 хувь нь бэлэн болон бартераар худалдаж авах сонирхолтой байдаг байна. Мэдээж орон сууцны борлуулалт ипотекийн зээлээс ихээхэн хамаардаг. Орон сууцны үнийн ерөнхий төлвийн тухайд ярихад, хуучин орон сууцны үнэ сар бүр тодорхой хэмжээгээр буурч байгаа бол шинэ орон сууцны үнэ тогтворжих хандлагатай байна. Иргэд үнэ буурахыг хүлээх гэхээсээ илүүтэй худалдан авах нь зөв сонголт гэж зөвлөмөөр байна гэж “Эм Эн” компанийн судалгааны албаны дарга Б.Билэгсайхан сүүлд өгсөн ярилцлаганд “Яг одоо орон сууц худалдан авахад хамгийн тохиромжтой үе” гэж хэлсэн. Нөгөө талаас орон сууцны борлуулалт муу байх хэрээр барилгын материалын борлуулалт хумигдах төсөл хэрэгжүүлэгч компаниуд зогсонги байдалд орох, мөн барилгын салбарт ажиллаж байгаа 100 мянган ажилчид  ажилгүй болох зэрэг эрсдлийг дагуулж болзшгүй байна. 

Мөн тэрээр гадаад зах зээл яг одоогийн нөхцөлд  хамгийн боломжит зах зээл нь байна. Шинэ орон сууц худалдан авах хүсэлтэй байгаа иргэдийг аваад үзвэл, 1.200 мянгаас 1.500 мянга хүртлэх  өрхийн орлоготой хэрэглэгчид их байна. Дээрх хэрэглэгчдийн хувьд Буянт-Ухаа орон сууцанд ч орох санхүүгийн чадвар хомс. Тиймээс гадаадад ажиллаж, амьдарч байгаа 30-50 хувийн урьдчилгаа бүрдүүлсэн иргэд рүү чиглэгдсэн бодлого хэрэгтэй.  Мөнгөн шилжүүлэг хийх гэхэд хүртэл тэдэнд хүндрэл гардаг.

Нөгөө талд олон жил гадаадад ажилласан учраас зээлд хамрагдах боломжгүй, нийгмийн даатгал төлдөггүйгээс үүдсэн бэрхшээл их тулгардаг. Энэ бүхнийг шийдвэрлэхээс гадна орон сууцны төслүүдийн мэдээллийг нээлттэйгээр хүргэх нь чухал байна.  

М.Буянхишиг