1996 онд АН-ынхан анх удаа Засгийн эрхийг авч, олонх олонхдоо нэлээд бяртай, 50 гишүүнтэй парламентыг бүрдүүлж байлаа. Гудамжны нөхөд, бага хүүхдүүд гэсэн нэр хочийг зүүж ирсэн тэд Засгийн газраа байгуулж, төрийн агентлагуудад өөрсдийнхөө хүмүүсийг тавих үедээ үнэндээ ч боловсон хүчний гачаал болж байсан юм.

АН-ынхан тухайн үедээ ЦЕГ-ынхаа даргаар Д.Мөрөн хэмээх залууг томилж байлаа. Өөрөөр хэлбэл, Ардчилсан Засгийн үед томилогдсон болохоор нь түүнийг ардчиллын хүн л гэж бодож явсан хүмүүс олон. 1998 онд УИХ-ын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн С.Зоригийг алагдахад Ерөнхий сайдын үүрэг гүйцэтгэгч Ц.Элбэгдорж гадаадаас мэргэжилтнүүд авчирч ажиллуулъя гэсэн санал гаргахад Д.Мөрөн дарга “Өөрсдийнхөө боловсон хүчинд итгэ ээ” гээд авчруулаагүй талаар тухайн үеийн Засгийн газрын гишүүд нь ярьдаг.

Харин тэр үед ч, дараа дараагийн он жилүүдэд ч Монголын цагдаа энэ хэргийг илрүүлээгүй явна. Хамгийн гол нь ардчиллынхан хоорондоо муудалцаж, Засгийн газраа хэдэнтээ огцруулж байдал нэг л явцгүй болоод эхлэхэд нь нөгөө цагдаагийн залуу дарга Д.Мөрөн зам мөрөө буруулаад эхэлсэн билээ. Буруулаад алсраад одсонгүй харин бүр сөрөг хүчнийх нь нам дээр очоод гол тоглолтуудыг хийж, хатуухан мэдэгдлүүдийг нь хийгээд явчихсан байдаг. “Эдний өнгөн дээр энэ хэрэг илрэхгүй ээ” гэсэн нь С.Зоригийг АН-ынхан нь өөрсдөө “янзалчихсан” гэж байгаагаас өөрцгүй сонстсон билээ. Бас 2000 оны сонгуулиар “МАН-ынхан гарч байж энэ хэрэг илэрнэ” гэсэн явган яриа нэвт шувт явсан нь ах намыг ялалт байгуулж, тэдэн дундаа Д.Мөрөн багтаж УИХ-ын гишүүн болоход шууд нөлөөлсөн юм. АН-ынхан боловсон хүчин байхгүйдээ Д.Мөрөнг чухал байгууллагынхаа даргаар томилж эргээд түүний ам мэхэнд мадаггүй унасан түүх энэ юм. Ер нь АН-ынханд боловсон хүчин дутмаг байдал нь дандаа нөлөөлдөг. Ялангуяа хууль, хүчний байгууллага дээр. Тэд засгийн эрхийг авахаараа үргэлж муудалцан, гэдсэндээ хөлөө жийлцэж эхэлдэг. Тэгэнгүүт нь хүчнийхэн нүүр буруулж эхэлдэг. Одоо ч бас түүх давтагдах гээд байна уу даа.

АН-ынхны хэрүүл тэмцэл, хоорондын хуваагдал хэнд ч ил болчихлоо. Сөрөг хүчний зүгээс ямар нэгэн алхам хийгээгүй байхад л өөрсдийгөө барьж идэх нь холгүй байна. Энэ бол хүчний байгууллагынханд нүүр буруулан одоход хамгийн таатай хөрс байдгийг түүх хэлдэг. УИХ-ын гишүүн Л.Эрдэнэчимэг Цагдаагийн Ерөнхий газрын даргад, УИХ-ын гишүүн, ХЗБХ-ны дарга Д.Ганбат Хууль зүйн сайдад албан бичиг хүргүүлээд эхэлчихлээ. УИХ-ын гишүүн Х.Баттулгын өмгөөлөгч Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, тэргүүн комиссар Р.Чингисийг шууд буруутгасан хэвлэлийн бага хурал хийж байна. Хэзээ ч болж байгаагүй, хэн нэгэн руу шууд чиглэсэн үйл ажиллагаанууд өрнөж байна. Харин энэ бүхэн Д.Мөрөн дарга мулт булт үсрээд АН-аас зайлан одож, илүү хор хөнөөлтэй зэвсэг болж үлдсэн шиг юм болох вий гэсэн болгоомжлолыг төрүүлж байна. Цагдаагийн дарга Р.Чингис Д.Мөрөн экс шиг мөс түрэн босч, нөгөө тийш холбирчихгүй байгаа. Мөрөн болж түрхрэх үү, Чингисээрээ үлдэх үү. Түүний ухаан мэдэж. Үйл явдал үүнийг харуулах биз ээ. Угшил сэлтийг нь хөөвөл ясны цагдаагийн гэр бүлд төрж өссөн нэгэн юм билээ. Аав нь Замын цагдаагийн даргаар ажиллаж байсан нэр төртэй хурандаа гэж байгаа. Өөрөө бол АН-тай гэхээсээ МАН-тай л ойр байсан үүх түүхтэй харагддаг. МАН-ыг Засгийн эрх барьж байх үед цагдаадаа хариуцлагатай алба хашиж, Цагдаагийн ерөнхий газрын тэргүүн орлогч дарга хүртэл албыг хашиж байгаад АН-ыг засгийн эрхэнд гармагц тушаал бууж байсан хүн. Харин сүүлд Засаг шинээр эмхлэн зохион байгуулагдахад энэ албан тушаалд гэнэт ирсэн билээ.

Түүнийг уг албанд ирэхэд “Чингис дарга олон эрх ашгийн уулзварын үр дүнд хариуцлагатай албанд ирлээ” гэсэн мэдээлэл хэвлэлээр явж байсан. Яг ямар эрх ашиг, ямар уулзварууд байгааг цаашид өрнөх үйл явдал харуулах биз ээ. Гэхдээ Д.Мөрөн шиг мөргөсөн хүнд бол цаашдын карьер нэг их удаан үргэлжилдэггүй юм байна лээ. Үсрээд нэг удаа УИХ-ын гишүүн, дараа нь аз таарвал жижиг агентлагийн дарга. Ард түмэн ялгаа, юуг нь олж хараад мэдчихдэг учраас нэг их хол явдаггүй. Харин Чингис дарга юуг бодож, тунгааж яваа юм бол доо.

Б.Нямдаваа