УИХ-ын гишүүн Л.Эр­дэнэ­чимэгт талархах зүйл их бий. Тэр хэрэг­жилт нь хангалтгүй бай­гааг эс тооцвол Тамхины хяналтын тухай хуулийг санаачлан батлуулж чадсан.

Гудамж, олон нийтийн тал­байд иргэд тамхи татаж, дэлгүүрүүд нууцаар тамхи борлуулсаар байгаач ядаж л хуультай болсон нь дэвшил гэж хэлж болно. Тэр одоо Архидан согтуурахтай тэмцэх ту­хай хуулийн шинэчилсэн най­руулгын төслийг өргөн барихаар бэлтгэж суугаа. Үүгээрээ архины зохисгүй хэрэглээг хязгаарлаж, ма­най улсын хувьд тул­гамдсан асуудал болсон хавт­гайрсан архидалтыг бууруулахыг зорьж байгаа. Хэрвээ энэ хуу­лийн төсөл түүний ярьж байгаачлан батлагдвал гу­дамж, байрны өнцөг булан бүрт байгаа хүнсний дэл­гүүрүүд архийг чөлөөтэй зарж чадахаа болино.Гудамжныхаа үзүүрийн дэл­гүүрээс 100, 200 граммын архи авч уудаг асуудал шийдэгдэнэ гээд олон сайн талтай.
Монголын худалдаа эрхлэгч­дийн нэгдсэн холбооны ги­шүүд өчигдөр Архидан сог­туурахтай тэмцэх хуулийн төслийг эсэр­гүүцэж байгаагаа илэрхийлсэн. Тэд Л.Эрдэнэчимэг гишүүний санаачилсан энэхүү хуулийн төсөл 7000 орчим худалдаа эрхлэгчид болон гэр бүлийнхнийг нь дампууруулж магадгүй гэж айж байгаа аж. Орон сууцны хороолол, гудамжны үзүүрийн дэлгүүр бүрт архи зарж байгаа нь архидалтыг тодорхой хэмжээгээр өөгшүүлж байгаа. Хэрвээ хуулийн төсөлд тусгасанчлан 5000 хүний дунд нэг тусгай цэгээр архи борлуулна гэвэл гэрээсээ тав алхмын зайд яваад архиа аваад уучихдаг байдал үгүй болно гэсэн найдлага бий. Тэгээд ч жижиг дэлгүүрүүдийн хувьд архи зарахаа болилоо гээд ашиг нь буурч магадгүй ч дампуурч хоолгүй хонохгүй нь лавтай. Энэ мэтээр тамхи, архитай тэмцэж байгаа гишүүнээс өөр нэг хорт зуршлаас иргэдээ хамгаалаач гэж хүсэх байна. Тэр нь зөвхөн архи тамхи хэрэглэдэг тодорхой бүлэг хүмүүст биш хүн бүрт, тэр дундаа хүүхдүүд, нялхаст хамаатай. Архи, тамхи хортой юу гэвэл хортой. Харин эмийн зохисгүй хэрэглээ түүнээс ч илүү аюул дагуулж байгааг Л.Эрдэнэчимэг гишүүн мэдэж байгаа болов уу.
Учир нь тэр өөрөө эмийн бизнестэй. Энэ бизнесийнхээ хүчээр олонд танил болж, жилийн ашиг орлого нь 622 саяар тоологдох болсон. Энэ бол 2012 оны хөрөнгө оруулгын мэдүүлэгтээ мэдүүлсэн түүний хөрөнгө. Удахгүй гарах 2013 оны мэдүүлгээр орлого нь үүнээс хэдэн саяар нэмэгдсэн байх магадлалтай. Учир нь “Монос” компанийн эмийн бизнес өдөр бүр өргөжиж, хүрээгээ тэлж байгааг бид алхам тутамдаа харж байгаа гэх үү дээ. Иргэд эмийг их хэмжээгээр, зохисгүй, өдөр тутамдаа хэрэглэж байгаа нь бэл бэнчингээрээ чамгүй олон хүнийг ардаа орхиход нь тусалж чадсан нь мэдээж.
Яах вэ, иргэдийн гэрт очоод энэ эмийг ав гэж тулгаагүй гэж өөрийгөө өмгөөлж магадгүй. Гэхдээ телевизийн суваг болгоноор өдөр бүр гарч байдаг “Монос”-ын гэх тодотголтой ханиад, халуун, толгойны өвчнийг хормын дотор намдаах, дархлаа сайжруулах, үе мөчний өвдөлтийг бууруулах, тэр ч бүү хэл хэдэн насаар залуужуулна гэх тодотголтой нэр бүхий эмийн сурталчилгаанууд эргээд эмийн зохисгүй хэрэглээг хамгийн ихээр өөгшүүлж байгаа. Үүнийг эмийн санчид ч нотолно. Эмийн зохисгүй хэрэглээ их байгаа талаар тодруулахаар нэгэн эмийн сангаар орлоо. Эмийн санч нь телевизээр ямар нэгэн эмийн сурталчилгаа гарсны дараа тухайн эмийг асуусан, авах гэсэн хүн маш их орж ирдгийг баталж байна. Нэг ёсондоо удаан хугацаанд ойр ойрхон давтамжаар гардаг эмийн сурталчилгаа тэр эмийг авч уух сэдлийг иргэдэд ихээр төрүүлдэг ажээ. Тухайн хүний зовиур эм уумагц хэдхэн секундын дотор арилна гэж сурталчилдаг нь олон хүнд хүрдэг бололтой.
Түүнчлэн хүмүүс өөрөө өөртөө онош тавиад эм авах нь бараг л хэвийн үзэгдэл. Мөн эмч нар томчуудад төдийгүй, бага насны хүүхдүүдэд хориглосон, хортой найрлагатай эмийг хэд, хэдээр нь бичиж өгөх болсныг олон хүн хэлж байгаа юм. Гадны улсуудад бол эмнээс аль болох татгалзаж, хүүхдийг өөрийнх нь дархлаагаас эдгээхийг зорьдог юм билээ. Мөн манай улсад эмийг хэт их, зохисгүй хэмжээгээр, жоргүй хэрэглэдгийг гайхах гадны эмч олон байдаг гэх. Саяхан УИХ-ын Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооноос яг энэ сэдвээр хэлэлцүүлэг зохион байгуулсан. Тэр үед эм нь аливаа өвчнийг эмчлэх зорилгоор то­дорхой тун хэмжээгээр хэрэглэдэг онцгой бүтээгдэхүүн гэж онцолж байсныг санаж байна. Энэ хуралд Л.Эрдэнэчимэг гишүүн ч оролцож байсан. Эмийн зохисгүй хэрэглээ хэрээс хэтэрч байгааг мэдэж байгаа ч тухайн үед энэ талаар дорвитой зүйл ярихгүй байна билээ. Монгол Улсад 120 гаруй эм ханган нийлүүлэх байгууллага жилд дунджаар 40 орчим тэрбум төгрөгийн эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, урвалж бодис импортолж, бүх шатны эмнэлэг, эрүүл мэндийн төв, иргэдийн хэрэгцээг хангаж байгаа, ийм хэмжээний мөнгөний бага биш хувь нь “Монос” компанид хамаатай учраас тэр байх.
Хэрвээ өөрийнхөө бизнесийг хязгаарлах, ашиг орлогоо тодор­хой хэмжээгээр бууруулах зориг тань хүрвэл архи, тамхины эсрэг тэмцэж байгаа шигээ эмийн зохисгүй хэрэглээг хязгаарлах асуудлыг УИХ-д үлгэрлэн оруу­лаач, Л.Эрдэнэчимэг гишүүн ээ. Төрөл бүрийн эмийг иргэдэд сурталчлахаа больж, эмийн сангууд эмийг зөвхөн жороор олгож, эмч нар ханиад хүрч, хоолой өвдөх бүрт антибиотик авч уухыг зөвлөхөө больж, хүүхдүүдийг эрүүл, хоргүй аргаар эмчилдэг болчихвол танд баярлах хүн олон гарна даа.

Т.УРАНГЭРЭЛ